Jak zmierzyć się z potężnym żywiołem, wobec którego człowiek czuje się bezradny? Jak wiele można się w takiej ekstremalnej sytuacji dowiedzieć o sobie i wewnętrznych pokładach nieuświadomionej siły?
Chociaż opowiadanie Hemingwaya jest dosyć krótkie, kryje się w nim wiele znaczeń i treści, przede wszystkim głęboko ludzkiego przesłania. To opowieść o człowieku, który widzi w sobie nową moc, nową zdolność przeciwstawiania się przeszkodom i opór wobec okoliczności. Santiago uczy nas, jak się nie poddawać, jak walczyć o swoje, chociaż wszystko wydaje się sprzysięgać przeciwko nam. Uczy również, ile piękna i wartości kryje się w zwyczajnym życiu, prostym, bez fajerwerków i przygód, w przyjaźni, w lojalności, w poleganiu na kimś.
Uczy szacunku dla siły żywiołu, przyrody i przeciwnika, przestrzegając przed pychą i nadmiernym zadufaniem w sobie oraz przyznawaniem sobie wszystkich praw, a żadnych obowiązków. W przypadku lektury Stary człowiek i morze test, który spotyka starego człowieka i który opisuje Hemingway, jest prawdziwym sprawdzianem człowieczeństwa w warunkach co prawda ekstremalnych, ale jednocześnie i takich, które każdego z nas mogą kiedyś spotkać w codziennej egzystencji.
